بررسی ابعاد پایداری فرهنگی و تدوین چارچوب مفهومی آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه شهرسازی/ دانشگاه هنر

2 کارشناس ارشد طراحی شهری

10.30480/agm.2023.4955.1040

چکیده

اخیرا مفهوم پایداری فرهنگی به­­ عنوان یکی از ابعاد مهم رویکرد توسعه­ ی پایدار شهری مورد توجه قرار گرفته است. ضرورت توجه به موضوع فرهنگ در توسعه­ ی پایدار، برنامه­ ریزی و ابعاد توسعه محلی به دلایل متعددی از جمله ضرورت ارزیابی فرهنگی، حفاظت از فرهنگ بومی و تحقق تنوع فرهنگی مورد تاکید است. پیش از این عرصه­ ی فرهنگ اغلب بسیار محدود تعریف می­شد و بنابراین در ارتباط نامناسبی با بحث گسترده­ ی توسعه قرار می­گرفت. هدف این مقاله بررسی مقوله ­ی پایداری فرهنگی، به­ عنوان یکی از ابعاد رویکرد پایداری است. از این رو، بررسی جایگاه آن در قالب چارچوب­های پایداری و تاثیر آن بر سایر ابعاد این رویکرد، مدخلِ مناسبی برای این تحلیل است. در ادامه برای روشن­تر شدن بحث، بررسی ابعاد، سنجه­ ها و ویژگی­ های این بعد از پایداری مورد تعمق قرار می­گیرد تا بدین واسطه، اهمیت و ضرورت توجه به پایداری فرهنگی در برنامه ­ریزی با محوریت توسعه­ ی پایدار شهری تبیین شود. روش پژوهش حاضر برای تحقق هدف پژوهش از نوع کیفی و مبتنی بر تحلیل محتوای مطالب است. در انتها برنامه ­ی جامع فرهنگی شهر تهران با رویکردی کیفی-استنتاجی بررسی می­شود تا ابعاد این رویکرد در آن مورد بررسی قرار گیرد. نتایج نشان می­دهد علی­رغم آنکه بر ابعاد سه­گانه­ ی فرهنگ در اسناد کلان توجه شده، اما بیشتر تاکیدات بر ارزش­ها بوده و توجه کمتری بر هنر و میراث فرهنگی شده است. در عین حال بررسی برنامه ­ی جامع فرهنگی تهران نشان داد که توجه کمتری به شاخص­ هایی مانند خلاقیت، مشارکت بین مردم و مسئولین، دموکراسی فرهنگی و گردشگری فرهنگی شده است. این درحالی است که  توجه به تمامی ابعاد موضوع فرهنگ و بهره­ گیری از رویکرد کلان توسعه­ ی پایدار بر شکل­گیری منظر فرهنگی پایدار و متمایز  شهر تهران ضروری است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات