اولویت‌بندی محیط‌زیستی معیارهای معماری بیونیک در طراحی و برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی با استفاده از روش ویکور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 خ کارگر شمالی- روبروی پانزدهم- کوی پسران دانشگاه تهران- ساختمان 22 - اتاق 151 شمالی

2 دانشیار گروه برنامه ریزی محیط زیست دانشگاه تهران

10.30480/agm.2023.4374.1043

چکیده

بیونیک در برنامه‌ریزی و طراحی شاخه‌ای است برای دست‌یابی به خلاقیت به‌واسطه‌ی استفاده از مدل‌های کلیدی طبیعی و مقایسه میان طبیعت زنده و محیط ساخته شده که به خلق کیفیت‌های مطلوب منجر می‌شود. بیشتر کاربری‌های موضوع طراحی بیونیکی فضاهای عمومی هستند و کمتر از این علم در طراحی سکونتگاه‌های انسانی استفاده شده است. مرور زمان تأثیر بیونیک در حوزه‌ی عملکرد و به‌خصوص فرآیند به چشم می‌خورد که این موارد لازمه‌ی توجه به ویژگی‌های سیستم‌های زنده را به جای فرم و سازه صرف در طراحی بیونیکی نشان می‌دهد. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی و هدف آن استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره (روش ویکور ) در اولویت‌بندی معیارهای محیط‌زیستی معماری بیونیک در سکونتگاه‌های انسانی است. بر این اساس ابتدا معیارهای معماری بیونیک در طراحی و برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی از مقالات معتبر استخراج شده و سپس 13 معیار اصلی محیط‌زیستی از پژوهش‌ها توسط کارشناسان خبره استخراج و برای وزن‌دهی آماده‌سازی شده است. پرسشنامه برای 25 نفر از خبرگان ارسال شد که 19 نفر از خبرگان پرسشنامه را تکمیل و ارسال کردند. امتیازدهی در قالب پرسشنامه‌ای با مقیاس‌های 1 تا 9 (خیلی کم تا خیلی زیاد) صورت گرفت. در پژوهش حاضر از خبرگان خواسته شد که به تمامی 13 معیار با توجه به چهار شاخص اصلی معماری پایدار یعنی مدیریت مصرف، طراحی با طبیعت، طراحی انسانی و مقیاس محیطی وزن دهند. نتایج نشان داد که کارایی ماده و انرژی، بهینه‌سازی و تکامل سه معیار برتر معماری بیونیک از منظر محیط زیستی در طراحی و برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی هستند.

موضوعات